Losun koltvísýrings

Losun koltvísýrings hjá sjávarútvegi og matvælaiðnaði

Í þúsundum tonna

Heildarlosun á CO2 frá sjávarútvegi og matvælaiðnaði var 55% minni árið 2017 en árið 1995. Langstærsti hluti þessa er vegna minni olíunotkunar í sjávarútvegi, en hún hefur dregist saman um tæp 50% frá árinu 1990 eins og sjá má í umfjöllun í hlutanum um olíunotkun. Fiskeldi er talið með í þessum tölum um fiskveiðar, en umsvif þess hafa stóraukist á undanförnum árum. Margir samverkandi þættir skýra árangurinn, en hæst ber fiskveiðistjórnunarkerfið enda gætir áhrifa þess á flesta aðra þætti sem koma við sögu. Kerfið sjálft hefur eflst, fjárfesting í tækjum og búnaði verið mikil, skipum hefur fækkað og eru þau í dag mun öflugri og hagkvæmari í notkun og svo breytt orkunotkun.

Skýring: Í tölum um sjávarútveg og matvælaframleiðslu á myndinni er fiskeldi og öll önnur matvælaframleiðsla. Tölur úr losunarbókhaldi gróðurhúsalofttegunda samkvæmt uppgjörsaðferð Eurostat sem gerir ekki greinarmun á staðsetningu losunar, heldur eingöngu hvort að aðili sem er ábyrgur fyrir losun tilheyri hagkerfi Íslands.

Heimild: Hagstofa Íslands

Losun koltvísýrings frá hagkerfi Íslands

Í þúsundum tonna

Þrátt fyrir háværa umræðu um loftlagsbreytingar og skaðleg áhrif gróðurhúsalofttegunda, hefur útblástur þeirra aukist mikið hér á landi. Á flestum sviðum. Heildarlosun á CO2 frá hagkerfinu var ríflega 140% meiri á árinu 2017 en hún var árið 1995 og hefur aldrei mælst meiri. Þessi þróun er í takt við aukin umsvif í hagkerfinu sem hafa mikil áhrif á útblástur á CO2. Á sama tímabili hefur losun á CO2 frá sjávarútvegi og matvælaframleiðslu dregist saman um 55% og hefur í raun aldrei verið minni á tímabilinu. Það þýðir þó ekki að dregið hafi úr framleiðslu, eins fimmta myndin í þessum hluta ber með sér.

Heimild: Hagstofa Íslands

Losun koltvísýrings eftir fyrirferðamestu þáttum atvinnulífsins

Í þúsundum tonna

Fram til ársins 2003 var losun á CO2 frá sjávarútvegi mest allra geira hér á landi. Sú staða hefur mikið breyst. Samhliða bættri fiskveiðistjórnun, fjárfestingu í tækjum og búnaði, fækkun og endurnýjun skipa sem eru öflugri og hagkvæmari hefur dregið verulega úr losun á CO2 frá sjávarútvegi. Á sama tímabili hefur losun annarra geira verið að aukast vegna aukinna umsvifa. Ákjósanlegra væri ef umsvifin í hagkerfinu gætu aukist án þess að það leiddi til aukinnar losunar á gróðurhúsalofttegundum. Sú niðurstaða er afar sjaldgæf á meðal atvinnugreina á Íslandi. Það hefur þó sjávarútveginum tekist, sjá nánar á fimmtu mynd.

Heimild: Hagstofa Íslands

Losun koltvísýrings frá hagkerfi Íslands og hlutdeild sjávarútvegs og matvælaframleiðslu

Í þúsundum tonna

Heildarlosun á CO2 frá hagkerfinu hefur aukist verulega á síðustu áratatugum. Var losun á CO2 ríflega 140% meiri á árinu 2017 en hún var árið 1995 og hefur aldrei mælst meiri. Þessi þróun er í takt við aukin umsvif í hagkerfinu sem hafa mikil áhrif á útblástur á CO2. Á sama tímabili hefur losun á CO2 frá sjávarútvegi og matvælaframleiðslu dregist saman um 55%. Það er þó ekki vegna þess að dregið hafi úr framleiðslu, líkt og næsta mynd ber með sér. Hefur því verulega dregið úr hlutdeild sjávarútvegs og matvælaiðnaðar í heildarlosun á CO2 í hagkerfinu. Á fyrstu árum þess tímabils sem hér um ræður var hlutdeildin að jafnaði 35% en á undanförnum árum að jafnaði um 10%.

Heimild: Hagstofa Íslands

Útflutningur sjávarafurða og útblástur CO2 frá sjávarútvegi og matvælaiðnaði

Vísitölur þar sem 1999 = 100

Dregið hefur verulega úr útblæstri á CO2 frá sjávarútvegi og matvælaframleiðslu á síðustu áratugum og þá án þess að það hafi komið niður á framleiðslu. Hefur útblástur á CO2 frá sjávarútvegi og matvælaiðnaði á undanförnum árum verið ríflega helmingi minni við að veiða og vinna sama magn og sjávarútvegurinn gerði á fyrstu árum þess tímabils sem hér um ræðir. Margir samverkandi þættir skýra árangurinn en hæst ber fiskveiðistjórnunarkerfið enda gætir áhrifa þess á flesta aðra þætti sem koma við sögu. Kerfið sjálft hefur eflst, fjárfesting í tækjum og búnaði verið mikil, skipum hefur fækkað og eru þau í dag mun öflugri og hagkvæmari í notkun og svo breytt orkunotkun.

Skýring: Tölur úr losunarbókhaldi gróðurhúsalofttegunda samkvæmt uppgjörsaðferð Eurostat sem gerir ekki greinarmun á staðsetningu losunar, heldur eingöngu hvort að aðili sem er ábyrgur fyrir losun tilheyri hagkerfi Íslands.

Heimild: Hagstofa Íslands

Fjöldi fiskiskipa og útblástur CO2 frá fiskveiðum

Vísitölur þar sem 1999 = 100

Losun á CO2 frá fiskveiðum og fiskeldi var ríflega 48% minni árið 2017 en árið 1999. Á sama tímabili hefur fiskiskipum fækkað um tæp 18% og hefur samdráttur í losun á CO2 því verið umtalsvert meiri en sem nemur fækkun skipa á tímabilinu. Þess má geta að fiskeldi er meðtalið í þessum tölum um útblástur fiskveiða, en þær tölur eru aðeins brot af heildinni. Þó hafa umsvif í fiskeldi aukist mikið á undanförnum árum sem bendir til þess að losun frá fiskveiðum einum og sér sé umfram þessi 48%.

Heimild: Hagstofa Íslands