Losun koltvísýrings

Heildarlosun á CO2 frá sjávarútvegi og matvælaiðnaði hefur verið ríflega helmingi minni á undanförnum árum en hún var undir lok síðasta áratugar. Langstærsti hluti þessa er vegna minni olíunotkunar í sjávarútvegi, eins og sjá má í umfjöllun í hlutanum um olíunotkun. Fiskeldi er talið með í þessum tölum um fiskveiðar, en umsvif þess hafa stóraukist á undanförnum árum. Margir samverkandi þættir skýra árangurinn, en hæst ber fiskveiðistjórnunarkerfið enda gætir áhrifa þess á flesta aðra þætti sem koma við sögu. Kerfið sjálft hefur eflst, fjárfesting í tækjum og búnaði verið mikil, skipum hefur fækkað og eru þau í dag mun öflugri og hagkvæmari í notkun, breytt orkunotkun og almennt meiri og betri vitund um umhverfismál.

Skýring: Í tölum um sjávarútveg og matvælaframleiðslu á myndinni er fiskeldi og öll önnur matvælaframleiðsla. Tölur úr losunarbókhaldi gróðurhúsalofttegunda samkvæmt uppgjörsaðferð Eurostat sem gerir ekki greinarmun á staðsetningu losunar, heldur eingöngu hvort að aðili sem er ábyrgur fyrir losun tilheyri hagkerfi Íslands.

Heimild: Hagstofa Íslands

Þrátt fyrir háværa umræðu um loftslagsbreytingar og skaðleg áhrif gróðurhúsalofttegunda, jókst útblástur á þeim mikið hér á landi fram til ársins 2018 þegar hún náði hámarki. Var heildarlosun á CO2 frá hagkerfinu næstum tvöfalt meiri á árinu 2018 en hún hafði verið undir lok síðasta áratugar. Þessi þróun er í takt við aukin umsvif í hagkerfinu á tímabilinu, sem hafa mikil áhrif á útblástur á CO2. Að sama skapi hefur dregið úr losun á CO2 á undanförnum árum vegna minni umsvifa, sér í lagi frá flugsamgöngum. Árið 2020 er vitanlega sérstakt vegna áhrifa heimsfaraldursins. Á þessum tímabili hefur losun á CO2 frá sjávarútvegi og matvælaframleiðslu dregist nær statt og stöðugt saman. Það þýðir þó ekki að dregið hafi úr framleiðslu, öðru nær.

Skýring: Í tölum um sjávarútveg og matvælaframleiðslu á myndinni er fiskeldi og öll önnur matvælaframleiðsla. Tölur úr losunarbókhaldi gróðurhúsalofttegunda samkvæmt uppgjörsaðferð Eurostat sem gerir ekki greinarmun á staðsetningu losunar, heldur eingöngu hvort að aðili sem er ábyrgur fyrir losun tilheyri hagkerfi Íslands.

Heimild: Hagstofa Íslands

Fram til ársins 2003 var losun á CO2 frá sjávarútvegi mest allra geira hér á landi. Sú staða hefur mikið breyst. Samhliða bættri fiskveiðistjórnun, samþjöppun fyrirtækja, fækkun og endurnýjun skipa sem eru öflugri og hagkvæmari, breytt orkunotkun og almennt meiri og betri vitund um umhverfismál, hefur dregið verulega úr losun á CO2 frá sjávarútvegi. Á sama tímabili hefur losun margra annarra geira verið að aukast vegna aukinna umsvifa. Að sama skapi minnkaði losun á CO2 þegar dró úr umsvifum, eins og í flugsamgöngum í kjölfar COVID-19. Ákjósanlegast væri ef umsvif í hagkerfinu gætu aukist án þess að það leiddi til aukinnar losunar á gróðurhúsalofttegundum. Sú niðurstaða er afar sjaldgæf á meðal atvinnugreina á Íslandi, en það hefur sjávarútveginum þó tekist.

Skýring: Í tölum um sjávarútveg og matvælaframleiðslu á myndinni er fiskeldi og öll önnur matvælaframleiðsla. Tölur úr losunarbókhaldi gróðurhúsalofttegunda samkvæmt uppgjörsaðferð Eurostat sem gerir ekki greinarmun á staðsetningu losunar, heldur eingöngu hvort að aðili sem er ábyrgur fyrir losun tilheyri hagkerfi Íslands.

Heimild: Hagstofa Íslands

Heildarlosun á CO2 frá hagkerfinu hefur aukist verulega á undanförnum áratatugum. Þessi aukning er í takt við aukin umsvif í hagkerfinu sem hafa mikil áhrif á útblástur á CO2. Á sama tímabili hefur losun á CO2 frá sjávarútvegi og matvælaframleiðslu dregist saman og hefur hún á undanförnum árum að jafnaði verið um 55% minni en hún var undir lok síðasta áratugar. Það er þó ekki vegna þess að dregið hafi úr framleiðslu, öðru nær. Hefur því verulega dregið úr hlutdeild sjávarútvegs og matvælaiðnaðar í heildarlosun á CO2 í hagkerfinu, að árinu 2020 undanskildu vegna COVID-19. Á fyrstu árum þess tímabils sem hér um ræðir var hlutdeildin að jafnaði 35% en hún hefur verið um 9% að jafnaði á undanförnum árum.

Skýring: Í tölum um sjávarútveg og matvælaframleiðslu á myndinni er fiskeldi og öll önnur matvælaframleiðsla. Tölur úr losunarbókhaldi gróðurhúsalofttegunda samkvæmt uppgjörsaðferð Eurostat sem gerir ekki greinarmun á staðsetningu losunar, heldur eingöngu hvort að aðili sem er ábyrgur fyrir losun tilheyri hagkerfi Íslands.

Heimild: Hagstofa Íslands