Framleiðsla

Umtalsverð aukning hefur orðið á framleiðslu á eldisfiski á undanförnum árum. Á árinu 2020 var slátrað alls um 40,6 þúsund tonnum af eldisfiski, sem er framleiðslumet. Frá fyrra ári nam aukningin 20%, eða sem nemur rúmlega 6,6 þúsund tonnum. Á síðustu tíu árum hefur framleiðslan áttfaldast. Aukninguna má að langmestu leyti rekja til laxeldis, sem hefur farið úr tæpum 1.100 tonnum árið 2011 í rúm 34,2 þúsund tonn árið 2020. Aukningin var einkum mikil á árinu 2019 þegar framleiðslan tvöfaldaðist á milli ára. Á árinu 2020 jókst framleiðslan um rúm 27% á milli ára. Eins hefur verið nokkur stígandi í bleikjueldi síðasta áratuginn, en um 5.500 tonnum var slátrað á árinu 2020 samanborið við 3.000 tonn árið 2010. Þó varð 13% samdráttur í slátrun á bleikju á árinu 2020 frá fyrra ári. Talsverð aukning varð í framleiðslu á regnbogasilungi á milli áranna 2019 og 2020, eða sem nemur um 64%. Alls var slátrað 490 tonnum af regnbogasilungi á árinu 2020 samanborið við 299 tonn árið áður. Framleiðsla á regnbogasilungi náði hámarki árið 2017 þegar hún var tæplega 4.500 tonn, en frá þeim tíma hafa framleiðendur í auknum mæli snúið sér að laxeldi.

Heimild: Dýralæknir fisksjúkdóma

Umfang fiskeldis er mjög mismunandi eftir landshlutum. Mest er framleiðslan á sunnanverðum Vestfjörðum og hefur framleiðslan á því svæði stóraukist á undanförnum árum. Alls var slátrað um 22,5 þúsund tonnum á Vestfjörðum á árinu 2020 samanborið við um 16,1 þúsund tonn árið 2019, sem er um 40% aukning. Til samanburðar má nefna að á árinu 2015 nam framleiðslan þar rúmlega 2,9 þúsund tonnum og hefur hún þar með áttfaldast frá þeim tíma. Þessi þróun hefur verið afar kærkomin fyrir byggðarlagið, eflt atvinnulíf þar til muna og er mikilvæg undirstaða þess að byggð geti haldið áfram að eflast. Næstmest var framleiðslan á Austfjörðum, rúm 10,2 þúsund tonn á árinu 2020 samanborið við rúmlega um 9,7 þúsund tonn árið 2019. Jafngildir það aukningu upp á tæp 6%, en hún kemur í kjölfarið á 160% aukningu árið á undan. Þriðja stærsta svæðið er Reykjanes, en þar voru framleidd rúm 5,1 þúsund tonn af eldisfiski. Á Reykjanesi er um eldi á bleikju að ræða en lax er langstærsti hluti framleiðslunnar á Vestfjörðum og Austfjörðum. Þess ber að geta að magn eldisfisks til slátrunar gefur ekki alveg rétta mynd af umfangi eldis eftir svæðum þar sem framleiðsluferli eldisfisks er lengra en sem nemur þeim tíma er fiskurinn er í eldiskerjum. Til dæmis er Suðurland langstærsti landshlutinn þegar kemur að klaki og framleiðslu á seiðum fyrir aðra landshluta.

Heimild: Dýralæknir fisksjúkdóma

Aukningin sem orðið hefur á framleiðslu í eldi má að langstærstum hluta rekja til þeirrar miklu aukningar sem orðið hefur á magni á laxi úr sjókvíaeldi. Nam framleiðslan á laxi úr sjókvíaeldi um 32,3 þúsund tonnum á árinu 2020 og jókst um rúm 27% á milli ára. Frá árinu 2015 hefur framleiðslan 13 faldast og margfalt meiru munar þegar litið er lengra aftur. Nokkur aukning varð á framleiðslu á laxi í landeldi á milli áranna 2019 og 2020, eða rúm 26%, en þar hefur framleiðslan staðið nokkuð í stað á undanförnum árum. Nam framleiðslan á laxi úr landeldi um 2,1 þúsund tonnum á árinu 2020, sem er rétt um 6% af heildarframleiðslu á eldislaxi. Það hlutfall hefur farið stöðugt minnkandi á undanförnum árum og er ástæðan meðal annars sú að framleiðslukostnaðurinn við landeldi er margfaldur á við kostnað við framleiðsluna úr sjókvíeldi. Þar fyrir utan er kostnaður vegna fjárfestinga í landeldi margfalt hærri. Jafnframt hafa rannsóknir sýnt að kolefnisfótspor vegna lax sem alinn er á landi er hærri en í sjókví. Sá mismunur stafar af mörgum þáttum, svo sem meiri orkunotkun, landnotkun, endingartíma eldisstöðvar svo fátt eitt sé nefnt.

Heimild: Dýralæknir fisksjúkdóma

Mikil endurnýjun og uppbygging hefur orðið á seiðastöðvum á undanförnum árum sem skila þar með stöðugt fleiri seiðum til áframeldis. Myndin hér að ofan sýnir heildarfjölda laxaseiða flutt til áframeldis í sjókvíum og magn sláturfisks tveimur árum síðar. Eru tölurnar um magn slátursfisks því áætlaðar fyrir árin 2021 og 2022 miðað við fjölda útsettra seiða árin 2019 og 2020. Alls nam fjöldi útsettra laxaseiða rúmlega 9,3 milljónum árið 2019 og rúmlega 10,8 milljónum árið 2020. Miðað við þann fjölda hefur sérgreinadýralæknir fisksjúkdóma hjá MAST áætlað að magn sláturslax verði um 43,5 þúsund tonn í ár og 50 þúsund tonn á næsta ári. Eru því horfur á enn frekari aukningu á framleiðslu á laxi úr sjókví, eða um 35% í ár og 15% á næsta ári.

Heimild: Dýralæknir fisksjúkdóma